- kamienie szlachetne – драгоценные камни
- kamienie jubilerskie – ювелирные камни
- kamienie ozdobne – декоративные камни
- diament – алмаз
- szmaragd – изумруд
- rubin – рубин
- szafir – сапфир
- topaz – топаз
- ametyst – аметист
- jadeit – нефрит
- malachit – малахит
- kwarc – кварц
- kamień księżycowy – лунный камень
- perła – жемчуг
- bursztyn – янтарь
- granat – гранат
Category: Лексика
Wszechświat
Wszechświat – Вселенная
Wielki Wybuch – Большой взрыв
Eksploracja kosmosu – Исследование космоса
Pierwszy lot kosmiczny – Первый космический полет
Pierwszy człowiek w kosmosie – Первый человек в космосе
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna – Международная космическая станция
asteroida – астероид
astronauta – космонавт
gwiazdozbiór – созвездие
kosmos – космос
kosmita – инопланетянин
pozaziemski – внеземной
grawitacja – гравитация
galaktyka – галактика
gwiazda – звезда
Księżyc – Луна
kometa – комета
międzygalaktyczny – межгалактический
międzyplanetarny – межпланетный
teleskop – телескоп
planeta – планета
satelita – спутник
statek kosmiczny – космический корабль
czarna dziura – черная дыра
Droga Mleczna – Млечный путь
Układ Słoneczny – Солнечная система
Planety wewnętrzne – внутренние планеты
Merkury – Меркурий
Wenus – Венера
Ziemia – Земля
Mars – Марс
Planety zewnętrzne – внешние планеты
Jowisz – Юпитер
Saturn – Сатурн
Uran – Уран
Neptun – Нептун
Nauka
Znaki – знаки и надписи
uwaga, zły pies – Осторожно, злая собака
uwaga \ ostrożnie – Внимание \ Осторожно
obcym wstęp wzbroniony – чужим вход воспрещён
zakaz palenia – курить запрещено
wstęp wzbroniony – вход воспрещен
ślepa uliczka – тупик
brak wolnych miejsc – мест нет
wyprzedane – распродано
patrz pod nogi – смотри под ноги
mokra podłoga – мокрый пол
Części rowerowe – строение велосипеда по-польски
- Siodełko rowerowe – велосипедное седло
- Koło rowerowe – велосипедное колесо
- Szprycha – спицаL
- Piasta – ступица
- wentyl – ниппель
- opona – шина
- Dętka rowerowa – камера
- Obręcz rowerowa – велосипедный обод
- Kierownica – руль
- Mostek rowerowy – кронштейн руля
- Widelec – вилка
- przedni hamulec – передний тормоз
- główka ramy – рулевой стакан
- dźwignia hamulca – рычаг тормоза
- linka przerzutek – трос передач
- rura górna – верхняя труба
- rama – рама
- sztyca – подседельный штырь
- rura podsiodełkowa – подседельная труба
- tylny hamulec – задний тормоз
- tylna zębatka – задняя звездочка
- tylna przerzutka – задний переключатель скоростей
- łańcuch – цепь
- pedał – педаль
- przednia zębatka – передняя звездочка
- Pompka – насос
- Dzwonek – звонок
- lampki – фары
- bagażnik – багажник
Употребление слов trzeba, można, warto
B польском языке существуют специальные безличные слова, употребляющиеся в предложениях в качестве составной части сказуемых — trzeba нужно, следует, można можно с отрицанием nie można — нельзя, невозможно, warto стоит‚ В качестве второй части сказуемого в таких предложениях употребляется неопределенная форма глагола: Trzeba uczyć się, żeby zdać egzamin, - Следует учиться, чтобы сдать экзамен. Trzeba dać mu lekarstwo. - Нужно дать ему лекарство. Nie można tego zrozumieć. - Это невозможно понять. Czy można panią zaprosić do tańca? - Можно ли пригласить Вас на танец? Warto na to poświęcić więcej czasu. - Этому стоит посвятить больше времени. Nie warto tego robić. - He стоит этого делать.
Польские слова, связанные с экологией – słowa, związane z ekologią
- środowisko – окружающая среда
- ekologia – экология
- przyroda – природа
- ochrona – защита
- chronić – защитить
- dbać – заботиться
- populacja – популяция
- rezerwat – заповедник
- park narodowy – национальный парк
- zjawisko meteorologiczne – метеорологическое явление
- zasoby naturalne – природные ресурсы
- oczyszczać – очищать
- oczyszczanie – очищение
- segregować – разделять, сортировать
- segregacja – сегрегация, разделение
- katastrofa ekologiczna – экологическая катастрофа
- emisja – выброс
- wymierać – вымирать
- ginąć – погибать
- klęska żywiołowa – стихийное бедствие
- zanieczyszczać – загрязнять
- zanieczyszczenie – загрязнение
- niszczyć – уничтожать
- zaśmiecać – мусорить
- wysypisko – свалка
- śmieci – мусор
- ścieki – сточные воды
- odpadki – отходы
- złom – лом
- odpady biodegradowalne – биоразлагаемые отходы
Klęski żywiołowe
- pożar — пожар
- powódź — наводнение
- trzęsienie ziemi — землетрясение
- huragan — ураган
- susza — засуха
Segregacja odpadów – сортировка отходов
| Szkło | Papier | Plastik | Złom | Odpady biodegradowalne |
| słoiki ze szkła | gazety | butelki plastykowe | folia aluminiowa do pieczenia | liście |
| butelki szklane | książki | opakowanie po płynie do mycia naczyń | stare garnki | resztki warzyw |
| zeszyty | worki plastykowi | pokrywki do słoików | skorupki jaj | |
| zakrętki | puszki po piwie | fusy po herbacie czy kawie | ||
| obierki |
Употребление вводных слов в польском языке – Wyrażenia wprowadzające
Вставные (вводные) слова – это слова, которые не являются членами предложения, оттеняют и подчеркивают его содержание
Ситуативные, вносят какую-либо дополнительную информацию
| tylko только | Niektóre ze zwierząt można spotkać tylko w Tatrach. Некоторых животных можно встретить только в Татрах. |
| dopiero только – для обозначения временных отрезков | Róża dopiero co ścięta usycha już w wazonie. Роза, только что срезанная, уже засыхает в вазе. |
| także также | W ZOO warto obejrzeć także słonie, żyrafy i wiele innych egzotycznych zwierząt. В зоопарке стоит посмотреть также слонов, жирафов и других экзотических животных |
| również также | Słonie nie tylko są inteligentnymi zwierzętami, również posiadają uczucia i emocje. Слоны не только умные животные, они также обладают чувствами и эмоциями. |
| jeszcze еще | Jeszcze rosną drzewa, które widziały Napoleona. Еще растут деревья, которые видели Наполеона. |
| już уже | 4 z 9 gatunków tygrysów są już wymarłe. 4 из 9 видов тигров уже вымерли. |
| własne как раз, именно | Własne dąb od wieków był używany do produkcji statków. Именно дуб веками использовался в кораблестроении. |
| przeciwne наоборот | Ten program nie jest podręcznikiem weterynaryjnym. Przeciwne, interesują nas uczucia łączące człowieka i zwierzę. Эта програма – не учебник ветеринарии. Наоборот, нас интересуют чувства, связывающие человека и животное. |
| wręcz przeciwne как раз наоборот | Drzewa nigdy mi nie przeszkadzały – wręcz przeciwne, w upalne dni dawały cień. Деревья никогда мне не мешали, как раз наоборот, в жаркие дни они давали тень. |
| zwłaszcza в частности, особенно | Małpy unikają wody, zwłaszcza głębokiej. Обезьяны избегают воды, особенно глубокой. |
| przede wszystkim прежде всего | Wilki polują przede wszystkim na jelenie. Волки охотятся, прежде всего, на оленей. |
| szczególnie особенно | Bardzo duże szkody szczególnie w młodych sadach mogą wyrządzić zające. Очень большой вред, особенно в молодых садах, могут причинить зайцы. |
Оценивающие – оценивают уверенность говорящего в сообщаемом
| owszem да, конечно | Owszem, w ostatnich latach zwyczaj wręczania kwiatów państwu młodym słabnie. Да, в последние годы обычай вручения цветов жениху и невесте ослабевает. |
| naprawdę действительно | Czy ty naprawdę sądziłeś, że mogłem tak postąpić? Ты действительно думал, что я могу так поступить? |
| oczywiście конечно | Liście usychają mimo tego, że roślina jest oczywiście podlewana. Листья сохнут, несмотря на то, что растение, конечно, поливают. |
| bez wątpienia без сомнения | Jesteśmy bez wątpienia drapieżnikami. Мы, без сомнения, хищники. |
| na pewno наверняка, действительно | Czy delfiny to na pewno zwierzęta? Дельфины – это действительно животные? |
| może, być może может | Oglądaliśmy już zebry i żyrafy, może uda się nam zobaczyć też Iwa. Мы уже посмотрели зебр и жирафов, может быть, нам также удастся увидеть льва. |
| prawdopodobnie вероятнее всего | Krokodyl zaatakował i prawdopodobnie pożarł mężczyznę w miejscowości turystycznej w Australii. Крокодил напал и, вероятно, съел мужчину в туристической местности в Австралии. |
| podobno якобы | Podobno w Wigilię о północy zwierzęta mówią ludzkim głosem. Якобы в сочельник в полночь животные говорят человеческим голосом. |
| chyba наверное | Te ziemie są piaskowe i z tego powodu chyba drzewa nie rosną zbyt wysokie Эти земли песчаные, и поэтому, наверное, деревья не растут слишком высокими. |
| pewnie пожалуй | То pewnie ostania tak upalna sobota tego lata. Это, пожалуй, последняя настолько жаркая суббота этого лета. |
Эмоциональные – вносят в предложение эмоциональную окраску
| na szczęście к счастью | Notuje się tysiące zderzeń samolotów z ptakami, na szczęście nie zawsze kończących się tragicznie. Отмечаются тысячи столкновений самолетов с птицами, к счастью, не всегда оканчивающихся трагически. |
| niestety к сожалению | Niestety w warunkach niewoli dzikie zwierzęta rozmnażają się źle. К сожалению, в условиях неволи дикие животные размножаются плохо. |
| nareszcie наконец | Nareszcie nadeszła wiosna! Наконец пришла весна! |
| zresztą кстати | Zresztą latem wszystkie kwiaty są takie piękne. Кстати, летом все цветы такие красивые. |
| przecież ведь | Przecież drzewa to nasi przyjaciele. Ведь деревья – это наши друзья. |
| przynajmniej по крайней мере | W Belgii przynajmniej Iwy i słonie nie będą wykorzystywane w cyrkach. В Бельгии, по крайней мере, львы и слоны не будут использоваться в цирках. |
| raczej скорей всего | Jak podkreślają naturaliści, wilki nie atakują raczej ludzi. Как подчеркивают натуралисты, волки, скорее всего, не нападают на людей. |
Ryby po polsku – рыбы по-польски
- karp – карп
- okoń – окунь
- rekin – акула
- sum – сом
- szczupak – щука
- flądra – камбала
- dorsz – треска
- pstrąg – форель
- labraks – морской окунь
- leszcz – лещ
- łosoś – лосось
- mintaj – минтай
- makrela – макрель
- miecznik – меченосец
- węgorz – угорь
- tuńczyk — тунец
- płaszczka – скат
- śledź — сельдь
- żabnica – морской черт
- sandacz – судак
- turbot – палтус
- halibut – палтус
- morszczuk — хек
- dorada – дорада
Морские животные – Zwierzęta morskie
Слова, связанные с судом и юриспруденцией – nazwy związane z sądownictwem
- prawo – закон, законодательство
- ustawa – закон
- sąd – суд
- sędzia – судья
- prokurator – прокурор
- oskarżyciel – обвинитель
- obrońca – защитник
- adwokat – адвокат
- przysięgły – присяжный
- policja – полиция
- komisariat policji – комиссариат полиции
- powód – истец
- powódka – истица
- pozwany – ответчик
- pozwana – ответчица
- oskarżony – обвиняемый
- oskarżona – обвиняемая
- przestępstwo – преступление
- oskarżyć / oskarżać – обвинить / обвинять
- podejrzewać – подозревать
- podejrzany – подозреваемый
- podejrzana – подозреваемая
- okoliczności – обстоятельства
- przesłuchanie – допрос
- wyrok – приговор
- skazywać/skazać – приговорить / приговаривать
- uniewinniać/ uniewinnić – оправдывать / оправдать
- więzienie – тюрьма, арест
- kara – наказание
- apelacja – апелляция
- aresztować – арестовать
- zeznanie – показание
- dowód – доказательство
- okoliczności obciążające – отягчающие обстоятельства
- okoliczności łagodzące – смягчающие обстоятельства
- pozbawienie wolności – лишение свободы
- pozbawienie praw – лишение прав
- wyrok uniewinniający – оправдательный приговор
- wyrok skazujący – осуждающий приговор
- wyrok sądowy – судебный приговор
- kara śmierci – смертный приговор
- kara z zawieszeniem – приговор с отсрочкой
- popełnić przestępstwo – совершить преступление
- naruszyć prawo – нарушить закон, право
- wezwać do sądu – вызвать в суд
- zaskarżyć do sądu – подать в суд
- wszcząć sprawę sądową – возбудить судебное дело
- przeprowadzić rewizję – провести обыск
- zwolnić z aresztu – освободить из-под ареста
- zwolnić za kaucją – освободить под залог
- składać zeznania – давать показания
- wnieść apelację – подать апелляцию
- umorzyć śledztwo – прекратить следствие